Heupdysplasie is een afwijkende ontwikkeling van het heupgewricht. Dit veroorzaakt beschadigingen aan het kraakbeen in het heupgewricht met pijn en manken tot gevolg.
Bij een goed ontwikkeld heupgewricht zorgt een strak kapsel ervoor dat de kop van het bovenbeen in de heupkom getrokken wordt. Op die manier vormt de kop een mooie ronde bol die precies in de goedgevormde heupkom past. Wanneer het kapsel echter te slap is, ontwikkelt de kop eerder plat in plaats van bol, en de heupkom wordt niet diep genoeg gevormd. Zo kan de heup gemakkelijk uit de kom schieten waarbij het kraakbeen in het heupgewricht beschadigd raakt. Om wille van die beschadiging ontwikkelt er nieuw bot op de kop en de kom, een fenomeen gekend als artrose. Het heupkapsel wordt dikker in een poging meer stabiliteit te bieden in het gewricht.
Heupdysplasie kan aangeboren of niet aangeboren zijn. Het is dus soms erfelijk maar het kan ook optreden bij oude honden of honden met overgewicht. Overgewicht zorgt namelijk voor een overbelasting van de gewrichten en kan een- of tweezijdig afslijting van het heupgewricht veroorzaken. Bij een oude hond kan/kunnen eveneens een of twee heupgewrichten versleten zijn. Ook honden die intensief werken of sporten kunnen ermee geconfronteerd worden. Wanneer beide heupen aangetast zijn, is het mogelijk dat uw hond/pup niet eens mankt, zeker bij pups. Moeilijk rechtkomen, niet meer goed springen en moeilijk bewegen kunnen wel symptomen zijn.
Een kweker die bewust is van het probleem en het beste met zijn dieren voorheeft, onderwerpt de honden aan een officiële test alvorens er met de betreffende dieren gekweekt wordt. De test bestaat uit een RX-opname van de heupen. Deze moet voldoen aan een aantal voorwaarden en wordt vervolgens gekeurd door de Koninklijke Maatschappij Sint-Hubertus vereniging (KMSH). Deze vereniging zet zich in voor de instandhouding, het welzijn en de verbetering van hondenrassen in België. Een beoordelingscommissie keurt de RX-opnames en kent vervolgens een score van A-D toe aan de heupen. Score A betekent goede heupen, score D betekent zeer slechte heupen. Afhankelijk van de score wordt er een advies gegeven met welke hond gekruist mag worden om het risico op heupdysplasie te minimaliseren.
Typische rassen waarbij heupdysplasie kan optreden, zijn grotere rassen zoals de Labrador, Rottweiler, Berner Sennenhond, Mechelse herder en dergelijke omdat deze rassen snel groeien en meer belast worden door hun gewicht . Toch komt het ook voor bij kleinere rassen en honden uit de broodfok.
De behandeling van heupdysplasie bestaat uit een aanpak op verschillende vlakken. Pijnstillers en ontstekingsremmers zullen hun werk doen waardoor uw hond gemakkelijker kan wandelen of oefeningen doen. Die oefeningen kunnen op het droge zijn of onder water. In het water zijn de oefeningen minder belastend omdat de dieren gedragen worden en het warme water zorgt voor versoepeling van de spieren en gewrichten. Wandelingen en oefeningen worden afgewisseld met welverdiende rust. Indien uw hond overgewicht heeft, zal ook een plan voorgesteld worden om een gewicht te bereiken waarbij de gewrichten minder belast worden. Er bestaat ook voer en supplementen die de gewrichten ondersteunen en de mobiliteit verbeteren. Indien nodig kan er beslist worden om over te gaan tot een chirurgische ingreep. Bovendien kan het leven aangenamer gemaakt worden met hulpstukken zoals een zacht of orthopedisch slaapkussen, jassen tegen de kou, een loopplank om in en uit de auto te geraken, een draagtuig om uw hond recht te helpen staan etc.