[/custom_frame_center][clear]
Hoewel veel mensen vinden dat er weinig problemen zijn bij de bevalling van de kat, is het toch goed te weten hoe de bevalling normaal gesproken verloopt en welke problemen er kunnen optreden. In alle gevallen geldt: als je het niet vertrouwt, aarzel dan niet de dierenarts te bellen voor advies!
Bij veel katten is verloskundige hulp niet nodig. Het komt zelfs voor, dat je als eigenaar niets van de bevalling merkt en opeens geconfronteerd wordt met een compleet nest kittens en een trotse moeder. Toch kan het raadzaam zijn om in de buurt te blijven als je merkt dat je kat gaat bevallen.
Heb je een kat die het liefst op een rustig plekje haar kittens ter wereld brengt, is het meestal voldoende om het gebeuren op afstand te observeren. Wil de kat dat je bij de bevalling aanwezig bent, dan zal ze je dat duidelijk weten te maken. Blijf er dan vooral ook bij, want ze kan in paniek raken als je weg zou gaan.
De dracht bij de kat duurt gemiddeld 62 tot 64 dagen na eerste dekking maar dit is zeer variabel (52 tot 71 dagen). Een nestje telt gemiddeld 4 kittens (1-10). De beste fokleeftijd van katinnen en katers is van 2 tot 7-8 jaar.
Symptomen van een naderende bevalling bij de kat zijn vaag: [custom_list style=”list-2″]
- zwelling van de melkklieren (zelden melkuitvloei)
- gedragsveranderingen: soms angstiger
- temperatuursdaling: 8-12u voor de bevalling zoals bij de teef meestal niet bij de kat dus NIET betrouwbaar.
- verminderde activiteit – eetlust: 12-24u voor de bevalling
- hyperventilatie (hijgen) [/custom_list]
2. Verloop van de bevalling.
Er zijn 3 fasen, de tweede en derde fase kunnen snel in elkaar overgaan en herhalen zich bij elk kitten.
Fase 1: ontsluiting van vagina en baarmoederhals (= cervix)(6-12u)
Fase 2: uitdrijving kittens (4-42u)
Fase 3: uitdrijving placenta + postnatale periode
Fase 1
Contracties van de baarmoeder (niet uitwendig zichtbaar) leiden tot verwijding van de baarmoederhals. De baarmoederhals, bekkenligamenten en vagina ontspannen. Het gedeelte tussen anus en vulva wordt losser en langer.
Afhankelijk van de poes, zal ze haar nest opzoeken of juist de aandacht van de eigenaar proberen te trekken. De poes is onrustig en kan gaan hijgen of miauwen.
Soms zijn er weinig of geen symptomen.
Bij primipare poezen (poezen die voor het eerst werpen) kan deze fase langer duren.
Verwijding van de baarmoedermond kan niet door vaginaal toucher bevestigd worden.
Fase 2
De tweede fase is begonnen als het vruchtwater breekt (helder) en er zichtbare persbewegingen zijn.
Normaal wordt het eerste kitten geboren binnen 1 uur na de start van de tweede fase. Eens het kopje of het achterste te zien is, kan het nog 3-5 minuten duren alvorens het volledige kitten is geboren.
Fase 2 kan 1 uur duren maar soms ook 2-3 dagen!
Tijdens de dracht zijn de foetussen verdeeld over de twee baarmoederhoornen. Ieder foetus is omgeven door een vruchtwaterzak of dooierzak, vruchtvliezen (allantois, amnion) en moederkoek (placenta).
[custom_frame_center shadow=”on”]
Tijdens de uitdrijving scheurt één van de vruchtvliezen, het allantoisvlies. Het kitten wordt meestal nog geboren in het andere vruchtvlies, het amnionvlies, waaruit de moederpoes het kitten bevrijdt en vervolgens de navelstreng doorbijt. De kattin begint het kitten droog te likken en reinigt mond en neusopening hetgeen de ademhalingsreflex stimuleert.
[custom_frame_center shadow=”on”]
[/custom_frame_center] [clear]
Als de poes vermoeid raakt of de kittens erg snel na elkaar komen, gebeurt het dat ze het vlies niet zelf kapot scheurt. Dan moet je die taak van haar overnemen anders stikt het kitten. Vervolgens het kitten goed droogwrijven om de ademhaling te stimuleren. Als de navelstreng bij de uitdrijving niet afgescheurd is, zet je een klem op ongeveer 2 cm van de navel en knip je vervolgens de streng door achter de klem.
Fase 3
Tijdens de derde fase wordt de donkergekleurde placenta uitgedreven, één per kitten samen met het kitten of 5-15 minuten erna. Soms worden meerdere placenta’ s tegelijk uitgedreven als de geboortes van de kittens snel op elkaar volgen.
Van nature eet de moederpoes de nageboorten op. Ze kan dan enkele dagen last hebben van diarree en weinig eetlust dus je laat ze best de nageboorten niet opeten.
De eerste tien dagen na de bevalling heeft de kat nog uitvloeiing uit de vulva, dat van rood gekleurd (0-5d) via licht rood naar een heldere kleur over gaat (5-8d). Deze uitvloeiing moet na 10 dagen over zijn.
De tweede en derde fase herhalen zich tot alle kittens geboren zijn.
De duur tussen twee kittens is ongeveer 5 minuten tot 1 uur maar kan ook gemakkelijk 2 uur duren. Meestal wordt er dan niet geperst. Duurt het langer dan 2 uur voor de komst van het volgende kitten en blijft zij persen, dan is dit niet normaal.
Tussen het werpen van de kittens kan het zijn dat de kat gewoon gaat eten en drinken, soms zelfs even slapen.
Controleer altijd de navelstreng die aan het kitten vastzit op bloedingen. Bij bloedverlies moet dit afgebonden worden. Blijft de kat onrustig na de geboorte, dan moet je ook de dierenarts raadplegen om te kijken of alle kittens eruit zijn.
Sommige poezen zijn al na een paar dagen weer krols. Denk er aan dat ze dan wéér zwanger kunnen worden!![divider_top]
[/toggle_content]
[toggle_content title=”De abnormale/moeilijke bevalling of dystocie“]Een abnormale of moeilijke bevalling kan zowel maternale (moederpoes) als foetale (kitten) oorzaken hebben.
Dit komt voor in 3-5% van de bevallingen. Perzen hebben vaker last als andere rassen.
Maternale oorzaken: 50 %
- Inertie of weeënzwakte: meest frequente oorzaak!!!, geen anatomische reden
- Primaire weeënzwakte: probleem tijdens de eerste fase
- de baarmoeder trekt niet samen, in geval van1 of 2 kittens of zeer grote nesten
- oorzaak? verschillende factoren, onder andere stress, genetisch, ouderdom, slechte gezondheid, zwaarlijvigheid, hysterie (oosterse katten)
[custom_frame_center shadow=”on”]
[/custom_frame_center] - Secundaire weeënzwakte: probleem tijdens de tweede fase
- Extreme pijn en/of uitputting van de baarmoederspier als gevolg van obstructie: te groot kitten, te nauw bekken (bijvoorbeeld wanneer het bekken gebroken is geweest)
- De poes zal veel persen zonder resultaat, onrustig zijn, hijgen en uitputtingsverschijnselen vertonen
- Draaiing of scheur baarmoeder: zelden, anatomische reden.
Dit is een acute levensbedreigende situatie. De baarmoeder kan scheuren op het einde van de dracht of tijdens de bevalling. Soms worden enkele kittens geboren waarna de bevalling plots stil valt. Het moederdier gaat snel achteruit dus een snelle diagnose is van levensbelang. De enige kans om haar nog te redden is een operatie. - Te nauw geboortekanaal: zelden, anatomische reden.
Aangeboren probleem, onvoldoende ontwikkeling tijdens de groei of het gevolg van een verkeerd genezen bekkenbreuk. De obstructie wordt veroorzaakt door een proportieverschil tussen de grootte van het kitten en de grootte van het geboortekanaal.
Bij brachycefale katten zoals de Pers kunnen moeilijkheden optreden als de kop van het kitten als eerste voor de geboorteopening moet komen om wille van hun heel ronde en aan de voorzijde afgeplatte kop. Door het gebrek aan een wigvormige snuit die normaal als een wig in het geboortekanaal wordt gedreven, is de kans groter dat het kopje opzij of omlaag tussen de voorpoten klapt en het kitten klem komt te zitten.
Foetale oorzaken: 50%
- Abnormale ligging:
- schouderligging (meestal dode/zwakke kittens)
- heupligging (staart zichtbaar)
- kop naar opzij gebogen (1 pootje zichtbaar)
- kop naar onder gebogen (beide pootjes en nek zichtbaar)
- dwarsligging
- Misvormingen: bijvoorbeeld waterhoofd (hydrocephalus), huidwaterzucht (anasarca), open ruggetje (spina bifida), Siamese tweeling
[custom_frame_center shadow=”on”]
[/custom_frame_center] - Te grote vrucht: vaak bij kleine nesten, soms komen delen (kop/achterpoten) van het kitten uit de vulva
- Sterfte van de vrucht: een dood kitten draait en strekt zicht niet zoals een levend kitten dat meegeeft, het is als een slappe massa die de moeder naar buiten moet zien te persen. Een dood kitten kan het geboortekanaal voor de nog levende kittens blokkeren.
Een dood kitten met placenta dat niet geboren wordt of enkel de placenta die niet afgedreven wordt zal ernstige problemen geven. De poes zal onrustig zijn en buikpijn hebben. Haar eetlust zal verminderen en na enige tijd is er bruine uitvloei te zien. Ook zal de poes vaak koortsig zijn. Na enkele dagen leidt dit tot een baarmoederontsteking met groene, stinkende uitvloei. Op zijn minst is behandeling met antibiotica noodzakelijk. Als er nog een kitten is achtergebleven moet dat er met een operatie uitgehaald worden.
Als je de moederpoes vlak na de bevalling laat controleren door de dierenarts zal het zelden tot deze toestand komen.[divider_top] [/toggle_content]
[toggle_content title=”Wanneer moet je je zorgen maken?“][custom_list style=”list-2”]
- Als er gekleurde uitvloei is en geen geboorte binnen de 2-3 uur.
- Krachtige contracties gedurende meer dan 20-30 min en geen geboorte.
- Zwakke onregelmatige weeën gedurende 2-3 uur zonder vorderen van de bevalling.
- Meer dan 4 uur tussen 2 geboortes.
- Abnormale vaginale uitvloei.[/custom_list] [divider_top]
- De kattin doen bewegen.
- Het dak van de vagina stimuleren met de vinger.
- Als er zeker geen obstructie is kan de dierenarts oxytocine inspuiten om de weeën op te wekken. Als er geen respons is op 3 x oxytocine wordt er beslist om keizersnede te doen.
- is het kopje eerst gekomen is, verwijder dan eerst de vliezen zodat het katje kan ademhalen
- als de achterpootjes eerst komen, is er voorzichtige haast bij: zodra het kitten eruit is maak je de neus en mond vrij, hou het kitten met de kop naar beneden zodat eventuele vloeistof kan weglopen, masseer en wrijf met een droge handdoek om de ademhaling te stimuleren
- gebruik glijmiddel bij het trekken
- altijd synchroon met de weeën trekken
- altijd naar onder (gezien de vagina naar onder loopt) trekken aan kop (tussen de vingers) of pootjes (vasthouden boven de knieën), afwisselend naar rechts en naar links
- als de navelstreng nog niet gebroken is, zet je een klem op ongeveer 2 cm van de navel en knip vervolgens de streng door achter de klem, scheuren tussen 2 vingers kan ook[/custom_list]
Als het kitten niet ademt of als het vruchtwater heeft binnengekregen, moet dat verwijderd worden. Dit kan je doen door je mond over neus en mond van het kitten te plaatsen en voorzichtig te zuigen. Hierdoor wordt niezen en hoesten opgewekt, waardoor de luchtwegen geklaard worden.
Als een kitten het bekken al gepasseerd is, maar alleen het snuitje of staartje is zichtbaar, kan je zelf weinig doen behalve zo spoedig mogelijk voor deskundige hulp zorgen.
Ook als de obstructie verderop lijkt te zitten, moet je voor deskundige hulp zorgen als er helemaal geen schot lijkt te zitten in het geboorteproces. Omdat een kat maar een klein dier is, is ingrijpen door eventueel de positie van een kitten te veranderen via de
vagina vaak niet mogelijk. Soms kan door manipulatie van het achterlijf de positie van het kitten zo gewijzigd worden dat het geboren kan worden. Maar vaak zit er niets anders op dan het toepassen van een keizersnede. Als de kat niet ernstig ziek of niet volkomen uitgeput is, is dit een veilige ingreep.[divider_top] [/toggle_content]
[toggle_content title=”Wanneer wordt er overgegaan tot keizersnede?”][custom_list style=”list-2″]
- Bij obstructie ongeacht de oorzaak
- Verlengde dracht
- Primaire weeënzwakte
- Secundaire weeënzwakte met verschillende kittens die achtergebleven zijn
- Abnormaliteiten in het geboortekanaal (bv. te nauw bekken)
- Te grote kittens
- Abnormaal gevormde kittens (monstervruchten)
- Foute ligging die niet te corrigeren is
- Sterfte van de foetus
Uiteraard moet je even nadenken waar je aan begint voor je een poes laat dekken maar de zorgen en het werk worden ruimschoots goedgemaakt door het plezier dat je aan het opgroeiende grut beleeft.
Als je geen ervaring hebt, zou het handig zijn als er een ervaren fokker in de buurt is die je met raad en daad kan bijstaan. Een oriënterend bezoek aan de dierenarts voor de bevalling kan nooit kwaad.[divider_top] [/toggle_content]